تحلیل گردوخاک  9و 10 بهمن 1393خوزستان

مدیریت پیش‌بینی و هشدار سازمان هواشناسی کشور گزارشی از تحلیل گردوخاک 9 و 10 بهمن 1393خوزستان به شرح ذیل ارائه نموده است:

بررسی داده های ایستگاهی بیانگر وقوع رخداد گرد و خاک در روزهای 9 و 10 بهمن 1393 در برخی نقاط استان خوزستان است که در بعضی ساعات منجر به کاهش دید افقی به زیر 1000 متر و حتی 100 متر نیز شده است. زمان تقریبی وقوع این رخدادها 10 صبح و زمان کاهش آن 18 عصر بوده است. گزارشگرد و خاک برخاسته از ایستگاه‌های شادگان، هندیجان، بستان، امیدیه، بهبهان و دیلم نیز موید این مطلب است.

بررسی نقشه‌های هواشناسی بیانگر وقوع این پدیده به شکل توده‌ای از گرد و غبار ناشی از سامانه‌های جوی و انتقال آن به منطقه نمی‌باشد بلکه داده‌های دیدبانی شده و همچنین خروجی مدل‌های هواشناسی بیانگر آن است که با توجه به جنوب شرقی و تا حدی جنوبی بودن میدان باد در طول وقوع پدیده، گردوخاک بوجود آمده منشاء داخلی داشته و چشمه آن در منطقه بین اهواز، بندر ماهشهر و آبادان می‌باشد. همچنین مقدار سرعت باد دیدبانی شده که در برخی موارد به 15 متر بر ثانیه (m/s) نیز می‌رسید همراه با وجود سرعت‌های قائم (که در مدل‌های پیش یابی دیده می شود) منجر به خیزش گرد و خاک در منطقه شده است.

خروجی های مدل های هواشناسی مبین این مطلب است که در ساعت 06 روز 9 بهمن وزش باد 15 متر بر ثانیه (m/s) در عین گردش چرخندی به 5 تا 10 متر بر ثانیه (m/s) کاهش می‌یابد که نشان دهنده همگرایی در لایه‌های زیرین جواست و با توجه به وزش باد شدید، گرد و خاک ایجاد شده به ارتفاعات بالاتر صعود می کند. این شرایط بطور متوالی در 9 و 10 بهمن  ادامه داشته است.

بعلاوه گردش چرخندی در روزهای مذکور با مرکز کم فشار در نواحی جنوب عراققرار گرفته و در بخش شرقی آن انتظار داریم فرارفت تاوایی مثبت باشد که با تحلیل همگرایی مناطق جنوبی استان خوزستان سازگاری دارد. مشخصاً با توجه به گزارش داده های دیدبانی منطقه، خیزش گرد و خاک در بخش های جنوبی استان خوزستان قرار داشته و عمدتاً منشاء داخلی دارد. این وضعیت در روز 10 بهمن سبب شده است که گردوخاک تا استان ایلام بصورت جزئی ادامه داشته باشد.

 همان‌گونه که نقشه‌های تاوایی نشان می‌دهد، گرد و خاک تولید شده در سطح زمین، در حد واصل بین هسته تاوایی مثبت و منفی جابجا می شود و این مطلب موید این است که منشاء گرد و خاک نمی تواند از عراق باشد.

نقشه های تاوایی مطلق تراز 850 میلی باری روز 10 بهمن مبین این مطلب است که بین هسته های تاوایی مثبت و منفی 2 کانال تشکیل می‌شود که می‌تواند کانال گردوخاک برخاسته در منطقه باشد. یکی روی بخش مرکزی از جنوب شرق عراق که در مورد دومی مسیر در داخل عراق بسته می شود و داخل خاک ایران نشده و از نظر قدرت ضعیف تر است.

روز جمعه ساعت 3:30 محلی بیشینه میدان همگرایی روی نواحی شرقی ماهشهر قرار دارد و می توان گفت کل استان خوزستان در منطقه همگرایی قرار گرفته و شرایط را برای صعود هوا فراهم کرده است و در مناطقی که وزش باد شدید سبب تولید گرد و خاک شود، شرایط برای صعود گرد و خاک تولید شده فراهم است.

از آنجا که استان خوزستان طی یک ماه گذشته بارشی نداشته است، وزش باد شدید سبب کاهش زیاد رطوبت گشته و شرایط مناسب را برای خیزش گرد و خاک از سطح زمین فراهم کرده است.

در این مطالعه مدلHYSPLIT  بمنظور مسیر یابی و بررسی غلظت ذرات از ایستگاه های همدیدی با گزارش گردوخاک برخاسته (کد 07) در تاریخ‌های 9 و 10 بهمن اجرا و در فاصله زمانی 12 ساعته ردیابی شدند. بررسی مسیر‌های انتقال ذرات در رخداد گردوخاک شاخص بهمن 1393 استان خوزستان با الگوی تاوایی مطلق تراز 850 میلی باری مطابقت دارد و مبین این است که در این مورد منشاء گروخاک محلی می‌باشد.